Een nieuwe en duurzame Science Campus, met state of the art onderzoek –en onderwijsfaciliteiten. De Universiteit Leiden en Heijmans gingen samen de uitdaging aan om dit ambitieuze project te realiseren. Recent is deze tweede fase van het Gorlaeus Gebouw, waartoe ook een nieuwe entree aan het nieuwe Rosalind Franklinplein behoort, in gebruik genomen. Duurzaam Gebouwd bracht een bezoek en ontdekte hoe de duurzaamheidsambities van Universiteit Leiden in dit gebouw tot wasdom komen.
Hoofd projectmanagement van de Universiteit Leiden Jeroen van der Lelie en Ramon Janssen, projectdirecteur bij Heijmans, kijken terug op een samenwerking gefundeerd op wederzijds vertrouwen. “Hierbij was de eindgebruiker nauw betrokken en er moesten gaandeweg ook de nodige uitdagingen overwonnen worden”, geeft Jeroen aan. “Het eindresultaat is een volledig nieuw, hypermodern onderwijs-, werk- en laboratoriumcomplex dat klaar is voor de toekomst: een prettige werkomgeving voor studenten en medewerkers.”
Kwaliteitsborging
Voor dit project was de Universiteit Leiden op zoek naar een specifiek soort partner, legt Jeroen uit. “We hebben destijds vooral ingezet op kwaliteitsborging, dat moest ook van tevoren bewezen worden. We zochten dus een betrouwbare partner met kennis van zaken, die aan zou tonen dat de gevraagde kwaliteit geleverd wordt. Zonder dat wij daar als controleur aan te pas hoeven te komen. Door die kwaliteitsborging bij de aannemer neer te leggen creëer je een sfeer van wederzijds vertrouwen, wat de kwaliteit ten goede komt.”
Voor Heijmans had deze werkwijze ook voordelen, legt Ramon uit. “Vaak als je een contract afsluit, begin je binnen een paar weken met de bouw, dus dan is er minder voorbereidingstijd. Hier hebben we eerst een uitgebreide verificatiefase doorlopen en een kwaliteitsborgingsplan geleverd, waardoor je vanaf het begin al volledig in het project zit. Deze langere aanlooptijd had als positief gevolg dat veel beslissingen efficiënter gemaakt werden en we een vliegende start hadden.”
Duurzaamheid: BREEAM-NL Very Good
De aandacht voor duurzaamheid zien we bij Universiteit Leiden terug in onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering. Daarom worden bouwprojecten als deze tweede fase van de Science Campus zo duurzaam mogelijk uitgevoerd. Net als fase 1 wordt er met BREEAM-NL gecertificeerd, om duurzaamheidsambities te borgen. Door diverse duurzaamheidsmaatregelen toe te passen wordt de waardering ‘Very Good’ behaald. Onder andere door de toepassing van Warmte Koude Opslag (WKO), drievoudig glas, 1150 vierkante meter aan zonnepanelen en ledverlichting. Gevels, dak en vloer hebben een hoge Rc-waarde (6,0 m2K/W) om energie-efficiëntie te verhogen.
Interviews met gebruikers
Door een jaar lang het klimaat te monitoren wordt duidelijk of er eventueel bijgestuurd moet worden met de installatietechniek. Ook vinden er interviews met gebruikers plaats, bijvoorbeeld over ervaringen met het binnenklimaat, zoals temperatuur en luchtvochtigheid. Ook komt naar voren de beleving van het interieur, akoestiek en de uitstraling, zaken die de beleving van gebruikers en het welzijn kunnen beïnvloeden. Deze ‘belevenismonitor’ wordt voor fase 1 uitgevoerd éénmaal in de vier jaar.
Eindgebruiker nauw betrokken
Omdat dit project een zeer specifieke eindgebruiker dient, is deze vanaf de beginfase nauw betrokken geweest. Jeroen: “De wensen en eisen van de eindgebruiker zijn in de tender verwerkt. In dit geval is er enorm veel kennis van zaken. Zij weten het beste hoe mensen het gebouw gebruiken, hoe je een laboratorium het beste inricht. Het was dus heel belangrijk om deze groep in ieder onderdeel van het proces te betrekken.”
“Het betrekken van de eindgebruiker bij het proces is iets waar we altijd aandacht aan besteden, maar bij dit project was het vanwege het unieke karakter extra belangrijk. Wat ik vooral waardevol vond, is dat we tijdens de uitvoering van het project regelmatig feedbacksessies en bouwbezoeken met de eindgebruikers hebben georganiseerd. We wilden ervoor zorgen dat de veranderingen die we aanbrachten in lijn waren met hun wensen en dat ze zich betrokken voelden bij het proces.”
Open communicatie
Na de uitgebreide verificatiefase ging het project van start. En zoals dat bij de meeste (grote) werken gaat, was ook dit project niet verstoken van onverwachte uitdagingen. Jeroen vond het vooral een leerzaam proces: “We hebben geleerd dat flexibiliteit en aanpassingsvermogen cruciaal zijn. Toen we met onverwachte problemen te maken kregen, zoals vertragingen in de levering van materialen, hebben we direct een noodplan opgesteld en alternatieve leveranciers ingeschakeld.” Ramon vult aan: “Bij onverwachte uitdagingen moet je proactief en creatief zijn. Het belangrijkste was om de communicatie open te houden en ervoor te zorgen dat iedereen op de hoogte was van de nieuwe aanpak. Dit hielp ons om snel beslissingen te nemen en het project op koers te houden.”
Ook hier komt weer het wederzijdse vertrouwen om de hoek kijken. Dit uitte zich in een ontspannen werkomgeving, met verrassende resultaten, vertelt Ramon. “Zo hebben we een VR-veiligheidstraining ontwikkeld, wat niet in ons takenpakket zat. Het team was echt in control en daardoor was er tijd om andere dingen te ontwikkelen. Het was mooi om te zien dat dit gebeurt als mensen plezier in hun werk hebben en nét even over hun eigen taak heen kijken." Jeroen geeft een ander voorbeeld: “Ook hebben we een BIM-model (3D-model) van het gehele gebouw gemaakt en een nieuw BIM-protocol voor de universiteit ontwikkeld. Dat was er nog niet. Dit model gaan we ook gebruiken in de onderhouds- en beheerfase."
Gedeelde kernwaarden
Zowel de Universiteit Leiden als Heijmans kijken met een glimlach terug op een succesvol project, waar de overeenkomende kernwaarden van beide organisaties een grote rol in speelden. Jeroen: "Zowel Heijmans als de Universiteit Leiden streven naar oplossingen die niet alleen technisch vooruitstrevend zijn, maar ook bijdragen aan een duurzamere toekomst. Het delen van deze kernwaarden heeft ons in staat gesteld om effectief samen te werken aan een gemeenschappelijk doel.
“De samenwerking met de Universiteit Leiden heeft ons in staat gesteld om onze gezamenlijke waarden rondom kwaliteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid in praktijk te brengen”, voegt Ramon toe. “We delen een passie voor vooruitgang en het verbeteren van de leefomgeving, wat duidelijk zichtbaar was in de manier waarop we het project hebben benaderd. Deze gedeelde waarden vormden de basis voor een succesvolle samenwerking.”
Duurzaamheid en sociale impact op Klimaattop GO 2024
Duurzaamheid en sociale impact zijn als onderwerpen geen eendagsvliegen of losse flodders: op 6 en 7 november 2024 krijgen deze thema’s volop aandacht tijdens de Klimaattop Gebouwde Omgeving, die plaatsvindt in de Van Nelle Fabriek te Rotterdam. Exact 1.000 bestuurders en directies vanuit publieke en private partijen komen op uitnodiging bij elkaar en geven inzicht in elkaars belangen.
Die inzichten krijgen deelnemers onder andere dankzij een Rapportage ‘Op weg naar CO2-neutraal’, met data over onder andere de energietransitie, circulair bouwen en sociale impact. Heijmans levert als partner van Klimaattop GO 2024 een bijdrage aan het rapport door vooral in te zoomen op het vraagstuk: hoe ervaren kantoormedewerkers in Nederland werkgeluk en voor hoeveel procent draagt werkgeluk bij aan het totale geluksgevoel?
